Een asbestinventaris is in Vlaanderen verplicht bij de verkoop van gebouwen gebouwd vóór 2001, bij sloop- of renovatiewerken waarbij asbest aanwezig kan zijn, en voor werkgevers die personeel tewerkstellen in gebouwen met mogelijk asbesthoudend materiaal. Sinds 23 november 2022 is een asbestattest vereist bij verkoop van woningen, en tegen 2032 moet elk gebouw van vóór 2001 over een asbestinventaris beschikken.
In dit artikel ontdekt u wanneer een asbestinventaris verplicht is, welke regels gelden voor bedrijven en particulieren, en wat de gevolgen zijn bij niet-naleving. We bespreken tevens het kostenplaatje, de procedure en hoe u een erkende deskundige kunt inschakelen.
Wat is een asbestinventaris precies?
Een asbestinventaris is cruciaal voor uw veiligheid omdat het blootstelling aan asbestvezels helpt voorkomen, die dodelijke ziekten zoals mesothelioom en asbestose kunnen veroorzaken wanneer ze worden ingeademd.
Asbestblootstelling kan leiden tot ernstige longaandoeningen zoals longkanker en chronische ademhalingsproblemen. Door een inventaris te laten opstellen, worden risicozones in kaart gebracht, zodat men weet waar voorzichtigheid geboden is. Dit voorkomt onbedoelde verstoring van asbesthoudende materialen. De Vlaamse overheid heeft vastgesteld dat jaarlijks zo’n 700 mensen in België overlijden aan asbestgerelateerde ziekten.
Hoe wordt een asbestinventaris opgemaakt?
Een asbestinventaris wordt opgemaakt door een gecertificeerde asbestdeskundige die het gebouw inspecteert, verdachte materialen identificeert, monsters neemt voor laboratoriumanalyse, en de resultaten documenteert in een gestructureerd rapport.
Het proces omvat:
- Visuele inspectie van alle ruimtes.
- Bemonstering van verdachte materialen.
- Analyse in een laboratorium om asbestvezels te detecteren.
- Classificatie van het risico en aanbevelingen voor beheersmaatregelen.
Bij grootschalige renovaties kan een destructieve inventaris nodig zijn, waarbij materialen moeten worden opengebroken om verborgen asbest te detecteren.
Wanneer is een asbestinventaris wettelijk verplicht in België?
Voor welke gebouwen geldt de verplichting?
De verplichting voor een asbestinventaris geldt voor alle gebouwen gebouwd vóór 2001, waaronder:
- Residentiële woningen: bij verkoop is een asbestattest verplicht.
- Bedrijfsgebouwen: indien werknemers er tewerkgesteld worden.
- Publieke gebouwen: scholen, kantoren en ziekenhuizen.
- Gebouwen bij renovatie of sloop: hierbij is een destructieve inventaris nodig.
Welke deadlines moet u in acht nemen?
De belangrijkste deadlines:
- 23 november 2022: asbestattest verplicht bij verkoop van woningen.
- 1 mei 2025: verplichte inventaris voor gemeenschappelijke delen van appartementsgebouwen.
- 2032: alle gebouwen van vóór 2001 moeten over een asbestattest beschikken.
Wie de deadlines mist, riskeert boetes of juridische gevolgen.
Wat zijn de gevolgen als u geen asbestinventaris heeft?
Welke boetes kunt u verwachten bij niet-naleving?
Bij niet-naleving van de asbestinventarisplicht kunt u administratieve boetes oplopen tot duizenden euro’s, afhankelijk van de ernst van de overtreding en of er sprake is van herhaling. Gemeenten en regionale inspecties voeren controles uit en kunnen sancties opleggen.
Hoe beïnvloedt dit de verkoop of verhuur van uw pand?
Zonder asbestinventaris kunt u uw pand niet legaal verkopen sinds november 2022. Dit leidt tot problemen zoals:
- Uitgestelde of geannuleerde verkoopovereenkomsten.
- Onderhandelingen over prijsverlagingen.
- Juridische aansprakelijkheid indien kopers asbest ontdekken na aankoop.
Notarissen zijn verplicht te controleren op de aanwezigheid van een asbestattest bij de verkoop.
Wie mag een asbestinventaris opstellen?
Een erkende asbestdeskundige moet beschikken over een specifieke opleiding in asbestherkenning, een officiële certificering, praktijkervaring met monsternames, en moet regelmatig bijscholing volgen om zijn kennis actueel te houden.
Waar kunt u een erkende deskundige vinden?
U kunt een erkende asbestdeskundige vinden via:
- OVAM (Vlaanderen)
- Leefmilieu Brussel
- SPW (Wallonië)
- Brancheorganisaties en gecertificeerde laboratoria
Wat kost een asbestinventaris?
Welke factoren bepalen de prijs?
De prijs van een asbestinventaris wordt bepaald door:
- De grootte en complexiteit van het gebouw.
- Het aantal te analyseren monsters.
- De toegankelijkheid van de ruimtes.
- Het type inventarisatie (destructief of niet-destructief).
Gemiddeld moet u rekening houden met een kostprijs tussen €400 en €1.500 voor een standaard woning.
Zijn er subsidies beschikbaar?
In sommige Belgische regio’s zijn subsidies beschikbaar, voornamelijk in Vlaanderen via gemeentelijke premies en renovatie- of energiebesparingsprogramma’s.
Hoe verloopt het proces van een asbestinventarisatie?
Bij een asbestinventarisatie worden deze stappen doorlopen:
- Voorbereidend onderzoek en verzamelen van bouwplannen.
- Visuele inspectie en lokaliseren van verdachte materialen.
- Bemonstering en staalverzending naar het laboratorium.
- Analyse van de monsters door microscopie.
- Opstellen van een gedetailleerd rapport met risicobeoordeling.
Wat gebeurt er na de inventarisatie?
Na de inventarisatie ontvangt u een gedetailleerd rapport, wordt het asbestattest geregistreerd in de OVAM-databank, en krijgt u richtlijnen over de volgende stappen. Dit document moet ter beschikking worden gesteld bij bouw- of renovatiewerkzaamheden.
Waar moet u op letten bij een asbestinventaris?
Een volledig asbestinventarisrapport moet minimaal bevatten:
- Identificatiegegevens van het gebouw en eigenaar.
- Lijst van alle geïnspecteerde ruimtes.
- Gedetailleerde beschrijvingen van asbesthoudende materialen (incl. foto’s).
- Laboratoriumresultaten en risicoclassificatie.
- Aanbevelingen voor veilige beheersmaatregelen.
Hoe lang blijft een asbestinventaris geldig?
Een asbestinventaris blijft 10 jaar geldig, maar moet worden bijgewerkt bij renovaties, schade, of indien nieuwe asbestmaterialen worden gevonden. Omdat België tegen 2040 asbestvrij wil zijn, zullen bestaande asbestattesten mogelijk strenger worden gecontroleerd.
Een asbestinventaris is in België verplicht bij verkoop, verhuur en sloopwerken voor gebouwen van vóór 2001. Werkgevers en vastgoedeigenaren moeten zich aan de regels houden om boetes en juridische gevolgen te vermijden. Laat tijdig een erkende deskundige uw pand inspecteren en vermijd het risico op gezondheidsproblemen, aansprakelijkheid en financiële sancties.