Asbest in landbouwgebouwen vormt een groot gezondheidsrisico. De OVAM heeft daarom een uitgebreid asbestverwijderingsprogramma voor de landbouwsector opgezet. Dit programma omvat financiële steun, veiligheidsrichtlijnen en een gesubsidieerd ophalingsprotocol. In dit artikel ontdek je welke risico’s asbest met zich meebrengt, hoe landbouwers asbest kunnen herkennen, welke subsidies beschikbaar zijn en hoe OVAM toewerkt naar een asbestvrije landbouwsector.
Wat zijn de risico’s van asbest in landbouwgebouwen?
Asbest in landbouwgebouwen vormt een ernstig gezondheidsrisico doordat vezels vrijkomen bij beschadiging of verwering. Inademing van deze vezels kan leiden tot longkanker, mesothelioom en asbestose.
Asbest komt vaak voor in oudere landbouwgebouwen, vooral in daken en gevelplaten van golfplaten, leien en isolatiemateriaal. Door weersinvloeden en ouderdom breken asbestvezels af en komen ze in de lucht terecht. De gezondheidsrisico’s zijn groot, omdat asbestziekten een lange latentietijd van 20 tot 40 jaar hebben. Volgens statistieken uit de agrarische sector ontwikkelt een aanzienlijk aantal landbouwers asbestgerelateerde ziekten door vroegere blootstelling.
Waarom is asbest gevaarlijk voor landbouwers?
Landbouwers lopen een verhoogd risico omdat zij regelmatig in contact komen met asbesthoudend materiaal tijdens onderhoudswerkzaamheden en dagelijkse activiteiten in stallen en schuren.
Veel landbouwers voeren zelf herstellingen uit aan landbouwgebouwen, waarbij asbestvezels kunnen vrijkomen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij hogedrukreiniging, boren of sloopwerkzaamheden. Vaak is er een gebrek aan beschermingsmiddelen en kennis over veilige verwijderingstechnieken. Hierdoor worden grote hoeveelheden vezels ingeademd, wat het risico op ademhalingsziekten aanzienlijk verhoogt.
Welke landbouwgebouwen bevatten vaak asbest?
Asbest is veel aanwezig in stallen, loodsen, schuren en opslagruimtes, vooral in dak- en wandbekleding uit de periode 1950-1998.
- Daken: Golfplaten en leien met asbestcement.
- Gevels: Asbesthoudende gevelpanelen.
- Ventilatiesystemen: Luchtkanalen bevatten soms asbestisolatie.
- Leidingen: Water- en rioleringsbuizen kunnen samengesteld zijn uit asbestcement.
Volgens schattingen bevat nog steeds een aanzienlijk percentage van de landbouwgebouwen in België asbest. Daarom is een systematische verwijdering en vervanging belangrijk.
Wat zijn de OVAM richtlijnen voor asbestverwijdering in de landbouw?
OVAM heeft een sectorprotocol opgezet waarbij landbouwers gratis hun asbestdaken kunnen laten ophalen, mits veilige demontage volgens voorgeschreven richtlijnen.
De verantwoordelijkheid voor veilige sloop ligt bij de boer, terwijl OVAM de afvoer en verwerking organiseert. Belangrijke veiligheidsvoorschriften worden opgelegd, zoals het verplicht dragen van FFP3-maskers en het vermijden van breuk en stofvorming.
Hoe identificeert u asbest op uw landbouwbedrijf?
Asbest is herkenbaar aan grijze golfplaten of leien van vóór 1998, de karakteristieke vezelige structuur bij breuk, en kan worden bevestigd via laboratoriumanalyse.
Bij twijfel is het raadzaam om een erkend asbestdeskundige in te schakelen die een asbestinventaris kan opstellen. Dit is vooral van belang bij plannen voor renovatie of sloop.
Wat zijn de wettelijke verplichtingen voor boeren met asbest?
Boeren moeten asbest in goede staat houden en mogen beschadigd asbest alleen verwijderen volgens strikte veiligheidsnormen. Niet-hechtgebonden asbest vereist inschakeling van een erkend verwijderingsbedrijf.
Volgens de Vlaamse asbeststrategie moet tegen 2040 al het aanwezige asbest vervangen zijn. Niet-naleving van veiligheidsvoorschriften kan leiden tot boetes en administratieve sancties.
Hoe kunt u subsidies krijgen voor asbestverwijdering in de landbouw?
Landbouwers kunnen via OVAM financiële steun krijgen voor veilige afvoer van asbestdaken en tot 40% VLIF-subsidie voor het vervangen van asbestdaken door nieuwe dakbedekking.
Het proces verloopt via een online aanvraag, waarbij de boer bedrijfsgegevens en informatie over het asbestoppervlak moet opgeven.
Welke financiële steun biedt OVAM voor asbestverwijdering?
OVAM betaalt de volledige kosten voor containerplaatsing en afvoer van asbest. VLIF vergoedt daarnaast een deel van de kosten voor nieuwe dakbedekking.
Het OVAM-budget bedraagt momenteel 3 miljoen euro, waarmee ongeveer 1.200 landbouwers per campagne worden geholpen.
Hoe dient u een subsidieaanvraag in bij OVAM?
U kunt een aanvraag indienen via het OVAM-portaal door uw landbouwnummer, BTW-nummer en oppervlaktegegevens van het asbestdak op te geven.
Na goedkeuring wordt een container geplaatst en kan de boer de sloop en verpakking voorbereiden.
Welke stappen moet u volgen voor veilige asbestverwijdering?
Bij asbestverwijdering moet het materiaal intact blijven, vochtig worden gehouden en goed verpakt worden in speciale foliezakken.
Een gestructureerd proces omvat:
- Inspectie van het materiaal.
- Beschermende uitrusting dragen.
- Intact verwijderen zonder breuk.
- Verpakken in speciale foliezakken met asbestlabel.
- Vervoer naar een erkend inzamelpunt.
Wanneer moet u een professioneel bedrijf inschakelen?
Bij niet-hechtgebonden asbest, verweerde materialen of grotere hoeveelheden moet een erkend asbestverwijderaar ingeschakeld worden.
Bij twijfel over de veiligheid of wanneer de wetgeving het voorschrijft, is professionele verwijdering verplicht.
Hoe kunt u zelf kleine hoeveelheden asbest veilig verwijderen?
U mag kleine hoeveelheden hechtgebonden asbest verwijderen mits gebruik van bescherming en correcte verpakking.
- Draag een FFP3-masker en wegwerpoverall.
- Maak het asbest vochtig.
- Verwijder intact zonder te boren of te breken.
- Verpak dubbel in stevige plastic folie.
Wat zijn de afvoer- en verwerkingsmogelijkheden voor asbesthoudend afval?
Asbestafval moet via OVAM-containers of bij erkende stortplaatsen worden ingeleverd, altijd dubbel verpakt.
Plaatsen waar asbest kan worden ingeleverd:
- OVAM-containerprotocol (gratis voor landbouwers).
- Gemeentelijke containerparken (beperkte hoeveelheden, mogelijk tegen betaling).
- Erkende stortplaatsen (voor grootschalige verwijdering).
Waar kunt u asbestafval inleveren in België?
Afval kan ingeleverd worden via gemeentelijke containerparken en erkende verwerkingsbedrijven. Dubbele verpakking is verplicht.
De specifieke regels verschillen per gemeente, en landbouwers wordt aangeraden tijdig contact op te nemen voor reservering.
Hoe verpakt u asbesthoudend materiaal correct?
Asbest moet dubbel verpakt worden in stevige plastic folie of speciale asbestzakken en luchtdicht afgesloten met tape.
Zorg dat de verpakking intact blijft en voorzien is van een asbestwaarschuwing.
Wat is de toekomstvisie van OVAM voor een asbestvrije landbouwsector?
OVAM streeft naar volledige asbestverwijdering in de landbouwsector tegen 2040, in combinatie met duurzaamheid en energie-investeringen.
Dit wordt gefaciliteerd door subsidies voor dakvervanging en premies voor zonnepanelen op nieuwe daken.
Wat is het tijdspad voor asbestverwijdering in de Belgische landbouw?
Voor 2034 moeten de meest risicovolle asbesttoepassingen verwijderd zijn, met een volledige afbouw tegen 2040.
OVAM werkt hieraan met subsidiecampagnes en verscherpte regelgeving.
Welke innovatieve oplossingen zijn er voor asbestverwijdering?
Nieuwe technieken zoals robotgestuurde verwijdering, chemische neutralisatie en digitale detectie verbeteren de veiligheid en efficiëntie van asbestverwijdering.
Dankzij doorbraken in wetenschap en techniek wordt asbestverwijdering steeds veiliger en sneller.