Menuiserite asbest werd in de 20e eeuw veel gebruikt als onderdakplaat en bevatte tot 1994 asbestvezels. Deze platen, geproduceerd door Eternit, boden stevigheid en isolatie, maar vormen vandaag een gezondheidsrisico als ze beschadigd raken. In dit artikel leer je hoe je menuiserite asbest herkent, welke risico’s het met zich meebrengt en hoe je het veilig kunt laten verwijderen. Ook bespreken we de wettelijke voorschriften, de kosten en waar je terecht kunt voor professioneel advies.
Menuiserite is een type vezelcementplaat dat vroeger vaak werd gebruikt als onderdak voor hellende daken. In het verleden bevatten deze platen asbest, een schadelijke stof die ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Het is daarom belangrijk om te weten of uw onderdak asbesthoudende Menuiserite platen bevat en hoe u hiermee moet omgaan.
Wat is menuiserite asbest precies?
Menuiserite asbest is een type vezelcementplaat geproduceerd door Eternit vóór 1994, waarbij asbest werd gebruikt als versterkingsvezel in een cementmatrix. Deze dunne, lichte onderdakplaten werden toegepast onder dakpannen of leien voor extra bescherming en isolatie.
Menuiserite is samengesteld uit cement en asbestvezels, waarbij het aandeel asbest meestal tussen de 10 en 15% lag. Dit maakte de platen sterk, brandveilig en goed bestand tegen vocht. Eternit introduceerde menuiserite als merknaam, waardoor het in België een bekende term werd. De productie van asbesthoudende menuiserite stopte in 1994 vanwege de toenemende erkenning van de gezondheidsrisico’s van asbest.
Wat zijn Menuiserite vezelplaten
Menuiserite vezelplaten, ook wel Eternit vezelplaten genoemd, zijn een type bouwplaat die in de 20ste eeuw erg populair was voor dakbedekking en gevelbekleding. Ze werden geproduceerd door het Belgische bedrijf Eternit en bevatten asbest.
Asbest is een materiaal dat ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken, zoals longkanker, mesothelioom en andere aandoeningen. Daarom is het gebruik van asbest sinds 2001 verboden in België.
Alternatieven voor menuiserite vezelplaten
Er zijn tegenwoordig verschillende alternatieven voor menuiserite vezelplaten op de markt. Deze alternatieven zijn asbestvrij en bieden dezelfde voordelen qua sterkte, duurzaamheid en esthetiek.
Enkele populaire alternatieven zijn:
- Golfplaten in staal of aluminium: Deze platen zijn licht, sterk en duurzaam. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren en profielen.
- Betonnen dakpannen: Dakpannen in beton zijn een klassieke en duurzame keuze. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en kleuren.
- Kunststof dakplaten: Kunststof dakplaten zijn lichtgewicht en eenvoudig te installeren. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende kleuren en profielen.
Kenmerken van Menuiserite asbest onderdakplaten:
- Materiaal: Menuiserite platen zijn gemaakt van cement en asbestvezels.
- Uiterlijk: Ze hebben meestal een grijze of bruine kleur en een vezelachtige textuur.
- Structuur: De platen kunnen een glad of geprofileerd oppervlak hebben.
- Dikte: Asbesthoudende Menuiserite platen zijn meestal dunner dan asbestvrije varianten.
- Markeringen: Soms zijn er markeringen op de platen te vinden die wijzen op de aanwezigheid van asbest, zoals de letters “NT” of “CA”.
Waar werd menuiserite asbest gebruikt in gebouwen?
Menuiserite asbestplaten werden voornamelijk toegepast als onderdakplaten onder dakpannen of leien, maar kwamen ook voor als gevelbedekkingen, in schuren, garages en bijgebouwen, vooral in woningen gebouwd tussen 1950 en 1994 in België.
In Vlaanderen werd menuiserite veel gebruikt voor residentiële gebouwen, terwijl in industriegebieden grotere vezelcementplaten met andere samenstellingen werden toegepast. De plaatsing gebeurde door de platen in overlappende rijen vast te nagelen op houten dakconstructies. In sommige gevallen werd menuiserite ook gebruikt als isolatiepaneel in muren.
Herkennen van Menuiserite asbest onderdakplaten:
Menuiserite asbestplaten zijn te herkennen aan hun typische lichtgrijze, roze of geelachtige kleur, dunne profiel (meestal 3-6mm dik), en productiemarkering met codes zoals AT, NF of CAF. Platen geproduceerd na 1994 dragen de asbestvrije markering “NT” of “T”.
Het is niet altijd eenvoudig om asbest in Menuiserite platen te herkennen. Daarom is het belangrijk om voorzichtig te zijn en bij twijfel een expert in te schakelen. Hier zijn enkele tips om u te helpen:
- Visuele inspectie: Let op de kleur, textuur en dikte van de platen. Vergelijk ze met foto’s van asbesthoudende Menuiserite platen online.
- Monstername: Een asbestdeskundige kan een monster van de platen nemen en laten analyseren in een laboratorium om de aanwezigheid van asbest te bevestigen.
- Let op markeringen: Zoek naar markeringen op de platen die kunnen wijzen op asbest.
Welke gezondheidsrisico’s brengt menuiserite asbest met zich mee?
Menuiserite asbest vormt een gezondheidsrisico wanneer de platen beschadigd raken en asbestvezels vrijkomen. Inademing van deze vezels kan leiden tot ernstige aandoeningen zoals asbestose, longkanker en mesothelioom, waarbij symptomen vaak pas 20-40 jaar na blootstelling optreden.
Asbestvezels zijn microscopisch klein en nestelen zich diep in het longweefsel. Hechtgebonden asbest, zoals in menuiserite, is minder gevaarlijk zolang het intact blijft. Maar bij breuk of slijtage komen de vezels vrij, met mogelijk desastreuze gevolgen. Studies tonen aan dat zelfs minimale blootstelling schadelijk kan zijn op lange termijn.
Wanneer is professionele asbestverwijdering verplicht?
Professionele asbestverwijdering is in België wettelijk verplicht wanneer het gaat om niet-hechtgebonden asbest, bij grootschalige renovaties, voor publieke gebouwen, en wanneer de menuiserite platen beschadigd zijn. Voor particulieren geldt dat in Vlaanderen alle asbest tegen 2034 verwijderd moet zijn.
Particuliere eigenaars mogen onbehandelde, hechtgebonden menuiserite zelf verwijderen mits de platen niet beschadigd zijn. Maar zodra het materiaal verweerd is of het verwijderen een groot oppervlak betreft, is inschakeling van een erkend asbestsaneringsbedrijf verplicht.
Hoe verloopt een veilige verwijdering van menuiserite asbest?
Een veilige verwijdering van menuiserite asbest verloopt via een strikt protocol: eerst inventarisatie door een erkend deskundige, dan verwijdering door gecertificeerde asbestsaneerders met persoonlijke beschermingsmiddelen, waarbij de platen intact worden gehouden, bevochtigd, en in speciale hermetisch afgesloten zakken verpakt voor transport naar erkende verwerkingscentra.
Het verwijderen van asbesthoudende Menuiserite platen is een gevaarlijke klus en mag alleen worden uitgevoerd door een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf.
Stappenplan:
- Inventarisatie: Een asbestdeskundige maakt een inventaris op van de asbesthoudende materialen.
- Plan van aanpak: Het asbestverwijderingsbedrijf stelt een plan van aanpak op, inclusief veiligheidsmaatregelen en afvoerverplichtingen.
- Veiligheidsmaatregelen: Het bedrijf neemt de nodige veiligheidsmaatregelen, zoals het afschermen van de werkplek en het dragen van beschermende kleding.
- Verwijdering: De platen worden zorgvuldig verwijderd en verpakt in speciale zakken.
- Afvoer: Het asbest wordt afgevoerd naar een erkende verwerkingsinstallatie.
- Controlemeting: Er wordt een controlemeting uitgevoerd om te controleren of alle asbestvezels zijn verwijderd.
- Asbestattest: Het asbestverwijderingsbedrijf levert een asbestattest af als bewijs dat het asbest op een veilige en correcte manier is verwijderd.
Wat zijn de wettelijke voorschriften rond asbest in België?
De Belgische wetgeving rond asbest omvat een volledig verbod op nieuwe asbesttoepassingen sinds 1998, verplichte asbestinventarissen voor openbare gebouwen, strenge arbeidsvoorschriften voor asbestverwijdering, en regionale doelstellingen zoals het asbestvrij maken van Vlaanderen tegen 2034.
Elke regio heeft specifieke wetgeving:
- Vlaanderen verplicht een asbestattest bij vastgoedtransacties.
- Wallonië focust op sensibilisering, zonder verplichte attesten.
- Brussel volgt een gemengd beleid met geleidelijke uitfasering van asbesthoudende gebouwen.
Welke kosten zijn verbonden aan het verwijderen van menuiserite asbest?
De kosten voor het verwijderen van menuiserite asbest variëren tussen €25 en €40 per vierkante meter, afhankelijk van de toegankelijkheid, omvang en complexiteit van het project. Hierbij komen nog kosten voor inventarisatie (€300-€500), afvoer, en plaatsing van nieuwe dakbedekking.
Subsidies zijn beschikbaar voor bepaalde doelgroepen en renovatieprojecten met asbestverwijdering. In veel gevallen wegen lageloonkosten en financiële steun op tegen de risico’s van laten liggen.
Subsidies:
In sommige gemeenten kunt u subsidie krijgen voor het verwijderen van asbest onderdakplaten. Informeer bij uw gemeente naar de mogelijkheden.
Hoe kun je jezelf beschermen bij mogelijke blootstelling?
Bij mogelijke blootstelling aan menuiserite asbest moet je direct contact vermijden, het materiaal niet bewerken of beschadigen, een FFP3-masker dragen bij noodzakelijke handelingen, je werkkledij nadien isoleren en wassen op hoge temperatuur, en bij vermoeden van betekenisvolle blootstelling je arts informeren voor opvolging.
Veiligheidsmaatregelen bij blootstelling:
- Draag altijd een FFP3-masker bij werkzaamheden in een risicovolle omgeving.
- Gebruik vochtige doeken om stof te binden, in plaats van te vegen of te stofzuigen.
- Was kleding op hoge temperatuur of draag wegwerpoveralls bij risicovolle klussen.
- Laat asbestonderzoek uitvoeren bij renovaties van oudere woningen.
Waar kun je terecht voor professioneel advies en hulp bij asbestproblemen?
Voor professioneel advies over menuiserite asbest kun je terecht bij erkende asbestdeskundigen, de Vlaamse Milieumaatschappij (OVAM), provinciale en gemeentelijke milieudiensten, gespecialiseerde laboratoria voor staalanalyse, en gecertificeerde asbestverwijderingsbedrijven die bij sectororganisaties zoals Confederatie Bouw zijn aangesloten.
Beroep doen op erkende professionals garandeert een veilige en efficiënte aanpak. Daarnaast bieden gemeenten en Vlaamse instanties subsidies en begeleiding voor particulieren en bedrijven die asbest willen verwijderen.
Conclusie:
Menuiserite asbest onderdakplaten vormen een gezondheidsrisico. Als u vermoedt dat uw onderdak asbest bevat, laat dit dan controleren door een erkende asbestdeskundige en laat het verwijderen door een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf.