Asbest in gevelbekleding werd tot 1998 veel gebruikt vanwege de sterke, brandwerende en isolerende eigenschappen. Hoewel het in veel oudere gebouwen nog aanwezig is, brengt beschadiging ervan ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee. In dit artikel lees je hoe je asbest in gevelbekleding herkent, welke gevaren het met zich meebrengt en hoe je het veilig kunt laten verwijderen. Daarnaast bespreken we de wettelijke voorschriften en hulpinstanties in België.
Wat is asbest in gevelbekleding?
Asbest in gevelbekleding is een vezelachtig mineraal dat tussen 1945 en 1998 werd verwerkt in cementgebonden bouwmaterialen zoals leien, golfplaten en panelen. Het werd gekozen vanwege de hoge slijtvastheid, hittebestendigheid en isolerende eigenschappen.
Asbest komt voor in verschillende soorten:
- Wit asbest (chrysotiel): meest gebruikt, met vezelige structuur.
- Blauw asbest (crocidoliet): extreem hittebestendig, gevaarlijker bij vezelvrijgave.
- Bruin asbest (amosiet): minder vaak gebruikt in gevelmateriaal.
Typische toepassingen in Belgische woningen zijn gevelplaten, dakleien en isolatiematerialen. Veel van deze materialen zijn hechtgebonden asbest, wat minder gevaarlijk is zolang het intact blijft.
Hoe herken je asbest in gevelbekleding?
Asbest in gevelbekleding herken je aan grijze of groenachtige golfplaten, leien of cementplaten met een vezelige structuur bij breuk. Typische kenmerken zijn:
- Datering vóór 1998 (daarna verboden in België).
- Markeringen zoals ‘AT’ of ‘NT’ op golfplaten wijzen op asbesthoudende materialen.
- Lichtgrijze, blauwe of groene tint in de vezels.
- Geen zichtbare wapeningsvezels zonder beschadiging (bij twijfel een asbesttest laten uitvoeren).
Visuele inspectie is nuttig, maar alleen laboratoriumtests kunnen definitieve zekerheid bieden.
Waarom werd asbest gebruikt in gevelbekleding?
Asbest werd gebruikt vanwege zijn hittebestendigheid tot 1000°C, lage kostprijs, en slijtvastheid. Dit maakte het ideaal voor gevelbekleding in het Belgische klimaat. Belangrijke voordelen waren:
- Brandwerendheid: Verminderde het risico op brandschade.
- Isolerend vermogen: Zorgde voor minder warmteverlies.
- Lage kostprijs: Goedkoper dan alternatieven zoals natuurleien.
- Duurzaamheid: Bestand tegen weersinvloeden en chemische stoffen.
Ondanks deze voordelen werd het uit de markt gehaald vanwege de vastgestelde gezondheidsrisico’s.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s van asbest in gevelbekleding?
Asbest wordt pas gevaarlijk als vezels vrijkomen en ingeademd worden, wat ernstige longaandoeningen kan veroorzaken. Blootstelling kan leiden tot ziekten met een lange incubatietijd van 20 tot 50 jaar.
Wanneer is asbest in gevelbekleding gevaarlijk?
Asbest in gevelbekleding is gevaarlijk zodra het beschadigd raakt door verwering, boren, zagen of schuren. Onder normale omstandigheden is hechtgebonden asbest relatief veilig, maar door ouderdom en slijtage kunnen vezels loskomen.
Factoren die vezelvrijgave verhogen:
- Scheuren of breuken in het materiaal.
- Weersinvloeden zoals vorst en regen.
- Mechanische beschadigingen door renovaties of onjuiste behandelingen.
Welke ziektes kan blootstelling aan asbest veroorzaken?
Blootstelling aan asbestvezels kan levensbedreigende longaandoeningen veroorzaken, zoals:
- Mesothelioom: een agressieve vorm van kanker aan het long- of buikvlies.
- Asbestose: longfibrose door ophoping van asbestvezels.
- Longkanker: verhoogd risico na langdurige blootstelling.
- Pleura-aandoeningen: verdikkingen of vochtophopingen rond de longen.
Door de lange incubatietijd is preventie cruciaal.
Hoe kun je asbest in gevelbekleding laten verwijderen?
Asbest in gevelbekleding moet verwijderd worden door een erkend asbestverwijderaar met certificering. Het proces vereist een zorgvuldig stappenplan om verspreiding van vezels te voorkomen.
Wie mag asbest verwijderen in België?
In België mogen enkel gecertificeerde bedrijven met een erkenning van de FOD WASO en regionale overheden asbest verwijderen. Er zijn twee categorieën:
- Categorie A: Voor risicovolle toepassingen en niet-hechtgebonden asbest.
- Categorie B: Voor eenvoudige handelingen met hechtgebonden asbest.
Particulieren mogen in bepaalde gevallen kleine hoeveelheden hechtgebonden asbest zelf verwijderen, mits correct verpakt en afgevoerd.
Wat kost asbestverwijdering uit gevelbekleding?
De kosten voor asbestverwijdering bedragen gemiddeld tussen €25 en €75 per vierkante meter. Een standaardverwijdering bij een woning kan variëren van €3.000 tot €10.000, afhankelijk van:
- Oppervlakte en toegankelijkheid.
- Type asbest en afvoermethode.
- Noodzaak tot aanvullende saneringsmaatregelen.
Er zijn subsidieregelingen beschikbaar in Vlaanderen voor asbestverwijdering en dakvernieuwing.
Wat zijn de wettelijke voorschriften rond asbest in België?
Sinds 2022 is een asbestattest verplicht bij verkoop van woningen in Vlaanderen. Tegen 2040 moeten alle gebouwen asbestveilig zijn.
Welke vergunningen zijn nodig voor asbestverwijdering?
Voor grootschalige asbestverwijdering zijn de volgende vergunningen vereist:
- Omgevingsvergunning: Voor uitgebreide saneringen.
- Erkenning als asbestverwijderaar: Enkel gecertificeerde professionals mogen grootschalig asbest saneren.
- Melding aan de arbeidsinspectie: Nodig bij hoge blootstellingsrisico’s.
- Afvalstoffenvergunning: Voor transport en verwerking van asbesthoudend materiaal.
Wanneer ben je verplicht om asbest te laten verwijderen?
Asbestverwijdering is verplicht wanneer:
- Gevels ernstig beschadigd zijn en vezels vrijkomen.
- Renovatie- of sloopwerken worden uitgevoerd.
- Een woning wordt verkocht (asbestattest verplicht in Vlaanderen).
- Niet-hechtgebonden asbest wordt aangetroffen in openbare gebouwen.
Hoe ga je veilig om met asbest in je woning?
Intacte asbestmaterialen laat je best ongemoeid en beschadigde materialen moeten professioneel worden verwijderd.
Welke voorzorgsmaatregelen moet je nemen bij vermoeden van asbest?
- Stop alle bewerkingen.
- Draag een P3-stofmasker en vermijd contact met beschadigde materialen.
- Laat een asbestinventarisatie uitvoeren door een erkende expert.
- Hou kinderen en huisdieren weg uit getroffen zones.
Wat moet je doen bij beschadiging van asbesthoudende gevelbekleding?
- Sluit de omgeving af om vezelverspreiding te minimaliseren.
- Houd het materiaal nat, maar gebruik geen hogedrukreiniger.
- Draag beschermende kleding en verwijder deze apart.
- Laat de schade beoordelen door een erkende asbestspecialist.
Waar kun je terecht voor professioneel advies over asbest in gevelbekleding?
Voor advies rond asbest kun je terecht bij erkende instanties, waaronder:
| Instantie | Diensten |
|---|---|
| OVAM | Asbestinformatie en subsidies |
| Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid | Gezondheidsrisico’s en medische opvolging |
| FOD WASO | Arbeidsveiligheid en regelgeving |
| Gemeentelijke milieudiensten | Specifieke regelgeving en vergunningen |
Hoe vind je een erkende asbestverwijderaar?
Een erkende asbestverwijderaar is te vinden via:
- De officiële lijst van de FOD WASO voor risicoverwijdering.
- Provinciale en gewestelijke certificeringsregisters.
- Offertevergelijking op platforms voor asbestverwijdering.
Wil je je gevel asbestvrij maken? Schakel dan altijd een erkend specialist in voor een veilige en correcte verwijdering.