In Vlaanderen is in 2025 slechts 26% van de landbouwbedrijven asbestveilig. Dit betekent dat het overgrote deel van de landbouwbedrijven nog steeds daken of infrastructuur heeft waarin hechtgebonden asbest aanwezig is. Asbest vormt een ernstig gezondheidsrisico als het beschadigd, verouderd of verkeerd verwijderd wordt, met onder meer het risico op asbestose, mesothelioom en andere aandoeningen van de luchtwegen. Om dit probleem aan te pakken, biedt de Vlaamse overheid via OVAM in 2025 opnieuw financiële en logistieke hulp: 1200 landbouwbedrijven kunnen hun asbestdaken gratis laten ophalen en verwerken, op voorwaarde dat zij zelf instaan voor de demontage. Dit artikel beantwoordt de meest gestelde vragen rond asbestverwijdering in de Vlaamse land- en tuinbouwsector en geeft praktische informatie over regelgeving, subsidies, technische uitvoering en de risico’s van asbest.
Wat betekent het dat slechts 26% van de landbouwbedrijven asbestvrij is?
Slechts 26% van de Vlaamse landbouwbedrijven is asbestveilig, wat inhoudt dat het grootste deel nog asbestdaken bezit of onvoldoende heeft geïnvesteerd in asbestverwijdering.
Wat houdt ‘asbestveilig’ precies in?
Een landbouwbedrijf is asbestveilig als:
- Alle asbesttoepassingen ofwel verwijderd ofwel correct geïnventariseerd en veilig afgeschermd zijn.
- Er geen bijkomend risico is voor mens of milieu bij normaal gebruik van de infrastructuur.
- Een geldige asbestinventaris beschikbaar is conform de regelgeving.
Hoe ernstig is de aanwezigheid van asbest in de landbouw?
Landbouwgebouwen, vooral oudere stallen en loodsen, bevatten vaak hechtgebonden asbest in golfplaten of dakleien. Bij beschadiging of ouderdom komt asbeststof vrij, wat uiterst schadelijk is bij inademing. Jaarlijks sterven in België naar schatting 600 personen aan asbestgerelateerde aandoeningen.
Welke gebouwen zijn het meest getroffen?
De meest getroffen gebouwen zijn:
- Stallen gebouwd tussen 1945 en 2001
- Opslagloodsen met golfplaten daken
- Serres of afdakconstructies met asbestleien
Welke types asbest komen voor op Vlaamse landbouwbedrijven?
De types asbest die op Vlaamse landbouwbedrijven voorkomen zijn meestal hechtgebonden toepassingen, maar ook andere vormen blijven aanwezig.
Wat is hechtgebonden asbest?
Hechtgebonden asbest is asbest dat stevig gemengd zit in een ander materiaal, zoals:
| Toepassing | Materiaal | Kenmerk |
|---|---|---|
| Golfplaten | Asbestcement (Eterniet) | Typisch op daken van stallen |
| Dakleien | Asbest-cement | Komt voor op oudere schuren of woningen |
| Schoorsteenpijpen | Asbestcement | Vaak op stallen met verwarmingsketels |
Wat is niet-hechtgebonden asbest?
Niet-hechtgebonden asbest bestaat uit losse vezels, vaak verwerkt in isolatie of afdichtmaterialen, en is verboden sinds 1998. Deze komt minder vaak voor in de landbouw, maar vormt het grootste gezondheidsrisico omdat de vezels makkelijk vrijkomen.
Lees meer over OVAM asbest landbouw: veilige verwijdering en regelgeving
Waarom is het zo belangrijk asbest te verwijderen?
Asbest is belangrijk te verwijderen omdat het bij veroudering of beschadiging vezels vrijgeeft die dodelijke ziektes kunnen veroorzaken bij inademing.
Welke gezondheidsrisico’s zijn eraan verbonden?
De belangrijkste asbestgerelateerde ziekten zijn:
- Asbestose: littekenvorming in de longen
- Mesothelioom: zeldzame maar agressieve vorm van kanker
- Longkanker
- Pleurale plaques (verdikking van het longvlies)
Wat zijn de milieu-impacten?
Asbestdeeltjes verspreiden zich door lucht en via regenwater naar de bodem. Hierdoor ontstaat secundaire besmetting in landbouwomgeving en voedselketen.
Welke risico’s lopen landbouwers en hun familie?
Boerengezinnen lopen verhoogd risico wegens:
- Regelmatig contact met de gebouwen
- Risico op vezelinhalatie bij werkzaamheden
- Geen adequate bescherming of kennis over correct verwijderen
Lees meer over wanneer ben je wettelijk verplicht om een erkende asbestverwijderaar in te schakelen?
Wat houdt de OVAM-oproep 2025 in?
De OVAM-oproep 2025 geeft Vlaamse landbouwers kans op gratis ophaling en verwerking van gesaneerd dakmateriaal, met enkele voorwaarden.
Wat zijn de voorwaarden om in aanmerking te komen?
Landbouwbedrijven moeten voldoen aan:
- Professioneel actieve landbouwer zijn (met landbouwnummer)
- Alleen hechtgebonden asbest laten ophalen (dak, geen wanden)
- Zelf zorgen voor veilige demontage
- Inschrijving via OVAM-platform vóór deadline
Wat betaalt OVAM en wat niet?
De kosten worden als volgt verrekend:
| Kostenpost | OVAM betaalt | Landbouwer betaalt |
|---|---|---|
| Verwerking asbest | Ja | Nee |
| Transport tot verwerker | Ja | Nee |
| Ophaling met aangepaste vracht | Ja | Nee |
| Demontage van het dak | Nee | Zelf of aannemer |
| Eventuele nieuwe dakbedekking | Nee | Zelf |
Hoe verloopt de procedure?
- Inschrijving via ovam.be
- Selectie uit de 1200 beschikbare plaatsen
- Zelf demontage uitvoeren of laten doen
- Vlot transport door erkende ophaler
- Verwerking in een erkend recyclagecentrum
Moet ik een asbestinventaris opstellen?
Ja, elk landbouwbedrijf moet een asbestinventaris laten opstellen, ook als er geen asbest in het gebouw aangetroffen wordt.
Wie mag een asbestinventaris opstellen?
Enkel gecertificeerde asbestdeskundigen type A mogen een correcte en wettelijk geldige asbestinventaris opstellen. Deze deskundigen zijn erkend door OVAM en opgenomen in een centrale databank.
Hoeveel kost een asbestinventaris?
Gemiddelde richtprijzen voor landbouwgebouwen:
| Gebouwoppervlakte | Richtprijs asbestinventaris |
|---|---|
| Tot 200 m² | € 350 – € 500 |
| 200 m² tot 500 m² | € 500 – € 850 |
| Meer dan 500 m² | Vanaf € 900 |
Prijzen zijn excl. btw en afhankelijk van locatie, toegankelijkheid en aantal gebouwen.
Wie mag asbest verwijderen op een landbouwbedrijf?
De landbouwer zelf mag asbest demonteren onder strikte voorwaarden, maar vaak wordt gekozen voor een erkend aannemer.
Mag ik zelf asbest verwijderen?
Ja, onder deze voorwaarden:
- Enkel hechtgebonden asbest in goede staat
- Gebruik van PBM’s (persoonlijke beschermingsmiddelen)
- Ingesloten verpakking conform VLAREMA-richtlijnen
Wanneer is professionele hulp verplicht?
In volgende gevallen is een erkende asbestverwijderaar type B verplicht:
- Grotere oppervlakten (+750 kg asbest)
- Beschadigd of verweerd materiaal
- Niet-hechtgebonden toepassingen
Wat zijn de kosten voor professionele asbestverwijdering?
De kostprijs varieert afhankelijk van oppervlak, bereikbaarheid en staat van het materiaal.
| Type werkzaamheden | Prijsindicatie/m² |
|---|---|
| Demontage golfplaten | € 15 – € 25/m² |
| Transport en verwerking | Gedekt door OVAM |
| Totaal (dakvervanging incl.) | € 70 – € 120/m² |
Voor landbouwbedrijven is het raadzaam offertes van gespecialiseerde aannemers aan te vragen.
Wat komt er na de asbestverwijdering?
Na verwijdering verwachten veel landbouwers ook een herinvestering in nieuwe dakopbouw.
Welke materialen zijn geschikt als vervanging?
Populaire vervangende materialen:
- Sandwichpanelen (met isolatie)
- Stalen dakplaten, al dan niet met coating
- Terugkerende dakleien, zonder asbest
- Zonnepanelen-installaties op nieuw dak
Kom ik in aanmerking voor bijkomende subsidies?
Ja, afhankelijk van de geplande heropbouw zijn verschillende subsidies beschikbaar, zoals:
- Vlaamse renovatiepremie
- Investeringssteun voor jonge landbouwers
- Energiepremies voor zonnepanelen
Waarom blijft slechts 26% asbestveilig ondanks ondersteuning?
Ondanks subsidies en campagnes blijft het aandeel asbestvrije landbouwbedrijven laag door diverse oorzaken.
Wat zijn de grootste hindernissen?
- Onvoldoende kennis over risico’s
- Gebrek aan financiële middelen voor demontage
- Te beperkte bereikbaarheid van gebouwen
- Vrees voor productieonderbreking tijdens werken
Hoe kan dit percentage worden verhoogd?
Het verhogen van het aantal veilige bedrijven vereist:
- Verlenging & uitbreiding subsidies
- Verplichte sanering vanaf bepaalde deadlines
- Lokale ondersteuning en technische begeleiding
Wat is het beleid van de Vlaamse overheid voor asbestafbouw?
De Vlaamse Regering heeft een gefaseerd actieplan voor asbestverwijdering met deadlines en prioritaire sectoren.
Wat zijn de beleidsdoelstellingen voor de landbouw?
- Verwijdering van alle zichtbare asbesttoepassingen tegen 2034
- Verplichte inventaris voor bedrijven vanaf 2022
- Doorgedreven sensibilisering via sectororganisaties
Wat zijn de mijlpalen en deadlines?
Belangrijkste doelstellingen volgens OVAM:
| Mijlpaal | Jaren |
|---|---|
| Nieuwe oproep asbest VL 2025 | 2025 |
| Inventarisatieplicht | Vanaf 2022 |
| Verbod op asbest in gebouwen | Tegen 2032 |
| Verwijderplicht kritisch asbest | Tegen 2029 |
Hoe pak je asbestverwijdering op je landbouwbedrijf het beste aan?
De beste aanpak voor het verwijderen van asbest op een landbouwbedrijf in Vlaanderen bestaat uit een combinatie van reglementaire kennis, praktische voorbereiding en gebruik van overheidssteun via OVAM.
Stap voor stap:
- Laat een erkende asbestinventaris opmaken.
- Controleer of je in aanmerking komt voor de OVAM-oproep 2025.
- Plan veilige demontage met bescherming of via aannemer.
- Meld je aan voor kosteloze ophaling en verwerking.
- Kies geschikte dakvervangers en informeer je over extra premies.
Voor landbouwers blijft actie noodzakelijk, want de gezondheid van mens en dier, de toekomst van de agrarische sector en de wetgeving van de Vlaamse overheid laten geen ruimte om de sanering nog langer uit te stellen.
Professioneel advies op maat nodig of begeleiding bij offerteaanvragen? Contacteer Asbest Verwijderen JK voor actuele oproepen en voorwaarden.