Introductie: Voor de veilige verwijdering van asbest in België in 2025 moet je een strikt stappenplan volgen dat wettelijk verplicht is volgens de VLAREMA-wetgeving en de richtlijnen van OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij). Elk jaar raken duizenden woningen en gebouwen in Vlaanderen bijkomend gescreend op de aanwezigheid van asbest, mede door de invoering van het verplichte asbestattest bij verkoop sinds 23 november 2022. Maar hoe begin je aan het verwijderen van asbest, wie mag dat doen, en op welke manier vermijd je boetes én gezondheidsrisico’s? In dit artikel ontdek je stapsgewijs de wettelijk correcte aanpak voor een veilige en doeltreffende asbestverwijdering, inclusief meldplicht, bescherming, verpakkingsvoorschriften en verwerking van het afval.
Waarom is asbest gevaarlijk voor de gezondheid?
Asbest is gevaarlijk voor de gezondheid omdat de vezels bij inademing diep in de longen dringen en levensbedreigende ziektes veroorzaken.
Van zodra asbesthoudend materiaal beschadigd raakt of op onveilige wijze wordt verwijderd, komen er asbestvezels vrij die microscopisch klein zijn. Die vezels kunnen longziekten veroorzaken zoals:
- Asbestose: verlittekend longweefsel, veroorzaakt door langdurige inademing
- Mesothelioom: een zeldzame, dodelijke vorm van borstvlieskanker
- Longkanker: voornamelijk bij rokers in combinatie met blootstelling aan asbest
- Pleurale plaques: verdikkingen op de longvliezen
De gezondheidsrisico’s stijgen met de hoeveelheid en duur van de blootstelling. Daarom is correcte verwijdering absoluut noodzakelijk.
Welke types asbest onderscheiden we in België?
In België onderscheiden we twee hoofdtypes: hechtgebonden asbest en niet-hechtgebonden asbest, elk met andere risicoprofielen en wettelijk kader.
De types en eigenschappen per situatie zijn uitgebreid als volgt.
| Type asbest | Omschrijving | Mag particulier verwijderen? |
|---|---|---|
| Hechtgebonden asbest | Asbest gemengd met cement of lijm, goed vastgehecht | Ja, onder voorwaarden |
| Niet-hechtgebonden asbest | Losse vezels of zwakke binding (bv. isolatieplaten, spuitasbest) | Nee, verplicht professioneel |
Niet-hechtgebonden asbest komt sneller los en is daarom vluchtiger en gevaarlijker. Enkel gecertificeerde aannemers mogen dit verwijderen.
Wat zijn voorbeelden van hechtgebonden asbest?
Voorbeelden van hechtgebonden asbest zijn oude golfplaten, dakleien, bloembakken, en ventilatiekokers van asbestcement.
Wat zijn voorbeelden van niet-hechtgebonden asbest?
Voorbeelden van niet-hechtgebonden asbest zijn spuitasbest, isolatie rond leidingen, brandwerende platen en asbestkoord.
Welke verplichting heb je om asbest te melden in België?
Bij asbestverwijdering moet je in Vlaanderen een melding of aanvraagformulier indienen bij de gemeente voor de aanvang van de werken.
Volgens artikel 17 van VLAREMA (Vlaams Reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen) moet iedereen:
- Werkzaamheden met risico op asbestblootstelling vooraf melden
- Bij grote volumes of risicovolle toepassingen een omgevingsvergunning aanvragen
- Zich houden aan reglementen van de lokale gemeente of intercommunale
Wanneer volstaat een melding en wanneer is een vergunning nodig?
Een melding volstaat bij particuliere verwijdering van hechtgebonden asbest onder 100m². Voor grotere volumes of niet-hechtgebonden toepassingen is vergunning vereist.
Waar vraag je de melding of vergunning aan?
Je vraagt dit aan bij het loket bouwen en wonen van jouw gemeente of via het Omgevingsloket Vlaanderen.
Hoe bereid je de werf correct en veilig voor?
Je bereidt de werf veilig voor door alle toegang af te sluiten, oppervlakken af te dekken, en signaleringsmaatregelen te brengen.
De correcte werfvoorbereiding omvat:
- Volledig vrijmaken van de ruimte
- Uitschakelen van ventilatie, HVAC-systemen en ramen sluiten
- Werkomgeving afschermen met waarschuwingslinten of afzetpanelen
- Afdekken van vloeren en muren met stevige folie (min. 200µ dikte)
Wat is de correcte manier van afplakken?
Afplakken doe je met dampdicht ducttape, bij voorkeur aluminiumtape, om scheuren in de folie af te dichten.
Hoe voorkom je dat anderen de zone betreden?
Gebruik “GEEN TOEGANG – ASBESTWERKEN”-borden, en voorzie toegangscontrole bij grotere werven.
Welke persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) zijn verplicht?
De verplichte persoonlijke beschermingsmiddelen bij asbestverwijdering zijn specifiek gecertificeerd volgens Europese normering (CE-markering).
Een overzicht van de minimaal vereiste PBM’s:
| PBM | Norm | Type | Opmerking |
|---|---|---|---|
| FFP3-stofmasker | EN 149 | Ademhalingsbescherming | Maximaal 1 werkdag bruikbaar |
| Wegwerpoverall (type 5/6) | EN ISO 13982 | Beschermt tegen vezels | Inclusief kap |
| Handschoenen | EN 374 | Chemisch en vloeistofdicht | Vastplakken met tape op mouw |
| Laarzen of overschoenen | EN 13287 | Antislip, stof- & vuilafstotend | Makkelijk reinigbaar |
| Gelaatsscherm / bril | EN 166 | Sluit stofdicht aan | Extra voor oogbescherming |
Hoe gebruik je PBM’s correct tijdens de werken?
Zet PBM’s aan vóór betreding, en verwijder ze in volgorde van besmetting: eerst handschoenen, dan overall, daarna masker. Was of ontsmet je handen tussendoor.
Hoe vermijd je verspreiding van asbestvezels?
Vezelverspreiding vermijd je door vochttechnieken toe te passen en nooit te breken, zagen of schuren.
De drie basisregels voor vezelbeperking:
- Vochtig werken met een lage druk vernevelaar of plantenspuit
- Niet beschadigen: geen wrikken, forceren of breken
- Niet vegen of blazen, maar HZ-stofzuiger gebruiken
Wat is een HZ-stofzuiger?
Een HZ-stofzuiger is een gecertificeerde stofzuiger met HEPA-filterklasse H, conform EN 60335-2-69, geschikt voor schadelijk stof inclusief asbest.
Hoe verpak je asbestafval op de juiste manier?
Je verpakt asbestafval door het onmiddellijk te omhullen in dubbele folie of in een UN-gekeurde afvalzak na verwijdering.
De verpakkingswijze moet:
- Luchtdicht zijn
- Gemerkt worden met “ASBEST” waarschuwingslogo
- Voldoen aan ADR/UN-transportnormen
Wat zijn asbestzakken en waar koop je die?
Asbestzakken zijn dikke (minstens 200µ) plastic zakken bedrukt met asbestpictogram, verkrijgbaar bij gemeentelijke milieudiensten of gespecialiseerde leveranciers.
Waar breng je asbestafval naartoe?
Asbestafval breng je naar erkende containerparken of milieuparken, aangesloten bij OVAM.
Erkende verwerkers accepteren alleen:
- Correct ingepakt afval
- In kleine hoeveelheden bij particulier verbouwingsafval
- Tegen registratie of betaling per kilogram of stuk
Wat als je asbestafval verkeerd afvoert?
Verkeerde afvoer (bijv. in restafval of groenafval) wordt gezien als een milieu-inbreuk, strafbaar met boetes tot € 1.000 of meer.
Wat gebeurt er na de asbestverwijdering?
Na de asbestverwijdering moet de werkomgeving professioneel worden gereinigd en geëvalueerd.
Essentiële nazorgmaatregelen:
- Veilig verwijderen van PBM’s
- Douchen of wassen van blootgestelde huiddelen
- Professionele eindreiniging van de werf met stofzuiger en vochtige doek
- Optioneel luchtmeting of visuele inspectie
Hoe kan je controleren of er nog vezels achterbleven?
Een gecertificeerd laboratorium voert luchtstalenanalyse uit met behulp van fasecontrastmicroscopie, op vraag van de opdrachtgever.
Mag je als particulier asbest verwijderen in 2025?
Ja, particulieren mogen hechtgebonden asbest tot 100m² zelf verwijderen, mits correcte voorbereiding en melding.
Voorwaarden:
- Enkel hechtgebonden toepassingen
- Beschikt over conform materiaal en PBM’s
- Werkt volgens RAGRICHTLIJN 2003/18/EG
- Meldt dit bij de gemeente vóór aanvang
Wat zijn alternatieven als je het niet zelf mag doen?
Je schakelt een erkende, gecertificeerde aannemer in van de lijst op asbestplatform.be, of vraagt een asbestsafe huisbezoek aan van OVAM.
Wat kost professionele asbestverwijdering in België?
De kosten voor professionele asbestverwijdering liggen tussen €25 tot €45 per vierkante meter, afhankelijk van type, bereikbaarheid en volume.
Een prijsoverzicht:
| Type verwijdering | Gemiddelde prijs/m² | Opmerking |
|---|---|---|
| Dakplaten (golfplaat) | €25 – €35 | Hechtgebonden, makkelijker bereikbaar |
| Plaatmateriaal binnen | €30 – €45 | Hechtgebonden, moeilijker te demonteren |
| Isolatiemateriaal | +€50 | Niet-hechtgebonden, hoge risicoklasse |
Hoe verloopt een professionele asbestverwijdering?
Een professionele asbestverwijdering gebeurt in gesloten compartimentering met negatieve druk, luchtmonitoring en certificaat van vrijgave.
Stappen:
- Werkzone opzetten met containment
- Negatief drukventilatiesysteem installeren
- Deskundige verwijdering
- Stofvrij maken en inspectie
- Afvaltransport onder UN/ADR-regels
- Vrijgave volgens KB Asbest 2018
Asbest verwijderen in België in 2025 vereist een strikt en wettelijk omkaderd stappenplan dat je beschermt tegen gezondheidsrisico’s en juridische sancties. Voor particulieren is zelfverwijdering slechts beperkt toegestaan en alleen voor hechtgebonden toepassingen. Door je aan dit stappenplan te houden, werk je veilig, milieuvriendelijk en binnen de geharmoniseerde richtlijnen van Vlaamse en federale wetgeving. Asbest Verwijderen JK raadt steeds aan om bij twijfel een gespecialiseerde professional in te schakelen. Zo kies je altijd voor veiligheid en gemoedsrust.