Wat moet je eerst regelen als er asbest aanwezig is vóór een renovatie? In België, en meer bepaald in Vlaanderen, is het sinds 2022 verplicht om bij verkoop van een woning een officieel asbestattest voor te leggen. Maar ook als je niet verkoopt maar wél renoveert, moet je eerst een professionele asbestinventaris laten opstellen. In dit artikel leggen we stap voor stap uit hoe je asbestverwijdering opneemt in je renovatieplanning. Je krijgt heldere info over de wettelijke verplichtingen, risicoanalyses, de rol van erkende deskundigen, de volgorde van werken en de kosten. Zo vermijd je vertragingen, onvoorziene uitgaven en gezondheidsrisico’s tijdens je verbouwing.
Wat is asbest en waarom is het gevaarlijk bij renovatiewerken?
Asbest is een verzamelnaam voor zes soorten vezelachtige mineralen die tussen 1945 en 1998 veel gebruikt werden in de bouwsector in België. Asbestvezels zijn microscopisch klein en komen in de lucht terecht wanneer asbesthoudend materiaal beschadigd of verwijderd wordt.
De gevaren van asbest bij renovatie zijn:
- Inademing van asbestvezels veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen zoals longkanker, asbestose en mesothelioom.
- Werken zoals boren, breken, slijpen of verwijderen van oude bouwmaterialen kunnen asbestvezels vrijmaken zonder dat je het merkt.
- Asbest is vooral gevaarlijk in slecht gebonden toepassingen, zoals spuitlagen en isolatie, omdat vezels gemakkelijk loskomen.
| Toepassing | Asbesttype | Risico op vezelvrijgave |
|---|---|---|
| Golfplaten | Hechtgebonden | Laag |
| Spuitasbest | Niet-hechtgebonden | Zeer hoog |
| Asbestisolatie rond leidingen | Niet-hechtgebonden | Hoog |
Moet je wettelijk eerst een asbestattest hebben voor renovaties?
Ja, bij ingrijpende renovaties is een asbestattest verplicht in Vlaanderen als het gebouw van vóór 2001 dateert. Het attest is onderdeel van de beoogde uitfasering van asbest tegen 2040, vastgelegd in het Vlaams asbestafbouwbeleid.
Een geldig asbestattest voldoet aan volgende voorwaarden:
- Opgemaakt door een gecertificeerd asbestdeskundige inventarisatie (ADI).
- Bevat een volledige inventarisatie van alle asbesthoudende toepassingen in het gebouw.
- Geeft aan of de woning asbestveilig is.
Hoeveel kost een asbestattest?
De prijs varieert tussen de €350 en €600, afhankelijk van woningtype en bereikbaarheid van ruimtes.
Wanneer heb je géén attest nodig?
Enkel voor gebouwen van ná 2001 geldt er (voorlopig) geen verplichte attestering, tenzij je wil verbouwen en vermoed wordt dat er nog materialen met asbest aanwezig zijn.
Hoe verloopt de asbestinventarisatie en wat staat er in het rapport?
De asbestinventarisatie brengt nauwkeurig alle zichtbare en vermoede asbesthoudende materialen in kaart. Deze inspectie gebeurt vóór de start van de werkzaamheden.
Het inventarisatierapport bevat:
- Locatie en aard van elke toepassing (dak, leidingisolatie, vloer, spouwmuur, gevelplaat,…)
- Bouwfysische toestand (stabiel of beschadigd)
- Toegangsmethode (visueel of destructief onderzoek)
- Risicoklasse (bepaald volgens Codex Welzijn op het Werk)
- Visuele plattegrond of schets met aanduiding van de zones
- Aanbevelingen voor opvolging of sanering
Wie mag zo’n inventaris maken?
Enkel een erkend asbestdeskundige inventarisatie (ADI) mag een wettelijk geldig rapport afleveren volgens de normen opgelegd door OVAM.
Is destructief onderzoek altijd nodig?
Bij uitgebreide renovaties, sloop of verbouwingen waarbij constructiedelen worden weggenomen, is destructieve monsterneming verplicht. Bij gewone verkoop is enkel niet-destructieve inspectie van toepassing.
Waarom moet een werkplan worden opgesteld vóór verwijdering?
Een werkplan voor asbestverwijdering is wettelijk vereist bij de meeste saneringen en bepaalt hoe de werken veilig uitgevoerd worden.
Een degelijk werkplan bevat:
- Beschrijving van de precieze saneringsmethode
- Lijst met gebruikte werktuigen, persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) en opvangmaterialen
- Tijdsplanning
- Instructies voor beheersing van vezelverspreiding (onderdruk, gesloten zones, stofafzuiging)
Wanneer is een werkplan verplicht?
Altijd bij werken uit klasse 2 of 2A (matig tot hoog risico, zoals niet-hechtgebonden toepassingen of sterk verweerde golfplaten) én bij alle werken waarbij een melding bij de FOD WASO vereist is.
Wie keurt het werkplan goed?
Een Deskundig Toezichthouder Asbestverwijdering (DTA) of interne preventieadviseur, na controle op risico’s en uitvoeringsmethode.
Waarom start je de renovatie met asbestverwijdering?
Asbestverwijdering is de eerste stap in je renovatieplanning omdat:
- Asbesthoudend materiaal vaak in contact staat met te vernieuwen onderdelen (zoals het dak of isolatie).
- Andere werkzaamheden worden uitgesteld tot het gebouw asbestveilig verklaard is.
- Naderhand herstellen of uitbreken van reeds vernieuwde delen is duurder of onmogelijk.
| Renovatiewerken | Moet wachten op sanering? | Waarom? |
|---|---|---|
| Plaatsing zonnepanelen | Ja | Bevestiging op mogelijk asbesthoudend dak verboden |
| Isolatiewerken | Ja | Contact met spouw- of plafondisolatie |
| Vloerverwarming leggen | Ja | Risico bij verwijderen van asbestvloer |
| Nieuwe leidingen of sanitair | Soms | Afhankelijk van leidingisolatie of muurafwerking |
Welke asbesttoepassingen kom je vaak tegen in Vlaamse woningen?
De meest voorkomende asbesthoudende bouwmaterialen in Belgische woningen zijn:
- Golfplaten en leien op daken
- Isolatie rond verwarmingsleidingen
- Vloerbekleding en vinyltegels
- Spuitasbest op plafonds en structuurbalken
- Gevelbekleding in vezelcementplaten
- Asbestkarton of pakkingen achter of onder kachels
| Toepassing | Asbesttype | Gebouwtypes | Verwijderingsklasse |
|---|---|---|---|
| Dakleien | Hechtgebonden | Woningen (1945-1995) | Klasse 1 – laag risico |
| Spuitasbest | Niet-hechtgebonden | Industrie en scholen | Klasse 2A – hoog risico |
| Vloerbekleding vinyl | Hechtgebonden | Woningbouw jaren ’70-’90 | Klasse 2 – gemiddeld risico |
Hoe kies je een erkend asbestsaneringsbedrijf?
Een wettelijk erkend bedrijf voor asbestsanering:
- Heeft een erkenning van de FOD WASO.
- Werkt met personeel dat een veiligheidsopleiding asbestverwijdering heeft gevolgd.
- Mag melding doen bij de overheid voor geplande saneringen.
- Levert na afloop een erkend verwijderingsattest af.
Waar vind je erkende bedrijven?
Je vindt een actuele lijst van erkende aannemers op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg of via de OVAM.
Wanneer moet je de verwijdering melden aan de overheid?
Een melding van werkzaamheden is verplicht vóór de start bij:
- Sanering van niet-hechtgebonden toepassingen
- Werken uit risicoklasse 2 of 2A
- Groepssaneringen bij sociale woningbouw of appartementsgebouwen
Na melding kan in sommige gevallen (zoals bij woningcorporaties) de uitvoering al na vijf werkdagen starten.
| Type project | Melding vereist? | Starttermijn na melding |
|---|---|---|
| Particuliere renovatie met hechtgebonden toepassingen | Nee | Onmiddellijk starten |
| Sociale woningrenovatie met risicoklasse 2 | Ja | Minimum 5 werkdagen na melding |
| Industriële sloop met spuitasbest | Ja | Pas na goedkeuring ministerie |
Wat zijn de kosten voor professionele asbestverwijdering?
De richtprijzen voor professionele asbestverwijdering in België in 2025 hangen af van de toepassing, hoeveelheid, bereikbaarheid en risicoklasse.
| Toepassing | Prijs per m² | Risicoklasse |
|---|---|---|
| Golfplaten of dakleien | €15 tot €25 | Klasse 1 |
| Vloerbekleding met asbest | €25 tot €40 | Klasse 2 |
| Spuitasbest op structuur | €90 tot €150 | Klasse 2A |
De kosten bevatten:
- Laboratoriumanalyse
- Verpakking en transport
- Professionele verwijdering
- Verwijderingscertificaat
- PBM’s en werfafscherming
Worden er premies gegeven in België voor asbestverwijdering?
Ja, de Vlaamse premie voor asbestverwijdering en isolatie ondersteunt huiseigenaars die asbest verwijderen combineren met isolatiewerken.
Voorwaarden:
- Verwijdering + minimaal 3 cm dakisolatie
- Gebouw van vóór 2001
- Enkel uitgevoerd door erkend aannemer
| Type werk | Premiebedrag |
|---|---|
| Asbestverwijdering + dakisolatie | €8 per m² |
| Isolatie zonder sanering | €4 per m² |
Premie aanvragen kan via Fluvius.
Hoelang duurt een volledige asbestsanering?
De gemiddelde duurtijd van een asbestsanering is afhankelijk van:
- Aantal m² verontreinigde oppervlakte
- Bereikbaarheid en werfvoorbereiding
- Hoogte van het risico
| Projectgrootte | Duur |
|---|---|
| Kleine woning (bv. vloerbekleding) | 1 à 2 dagen |
| Gemiddeld dak (bv. golfplaten) | 3 à 5 dagen |
| Volledige spuitasbestverwijdering | 10 tot 20 werkdagen |
Een correcte, veilige en wettelijk conforme asbestverwijdering is in 2025 een onmisbaar onderdeel van iedere renovatieplanning in Vlaanderen. Start met een herkenbare asbestinventarisatie en een erkend attest, werk met een deskundig werkplan, kies een erkend asbestsaneringsbedrijf en plan pas daarna veilig je eigenlijke verbouwingen. Zo vermijd je overtredingen, gezondheidsrisico’s en dubbele kosten. Voor correcte begeleiding van A tot Z in jouw project kan je terecht bij specialisten zoals Asbest Verwijderen JK, erkend in Vlaanderen.